НАҺАН

Энэ наhан – ши бидэ хоёр,
Энэ наhан – эжы аба хоёр,
Энэ наhан – түрэл арад зомной,
Энэ наhан – тэнюyн тоонто нютагнай.

Наhанай жаргал – үхибүүд,
Нангин дуранай сэсэгүүд.
Наhанай жаргал – нүхэдүүд,
Нарата дэлхэйн мүшэдүүд.

Энэ наhан – бидэ хоёрой булэ,
Энэ наhан – монгол угсаатан зон,
Энэ наhан – аялгата тала дайдамнай,
Энэ наhан – Буряад Эхэ Оромной.

14.01.2009

ХУЛГАЙ ДУРАН

Нажарай номин үдэшэ
Мэдээгүй гэнтэ ерэhэн,
Һанаа бодолым буляаhан
Хулгай минии инаг дуран.

Хайра гансам болиёл,
Бүлэ, хүүгэдээ hанаял,
Жаргал гээшэ ерээдүй –
Хулгай дуран найдамгүй.

Yе сагшье үнгэрхэ,
Mартагдаха, мартагдаха,
Гансал зүрхэм хааяахан
Хулгай дураяа hанаха.

14.01.2009

ЗАРИМ НЭГЭ БУРЯАДУУДТА

Бүмбэрсэг энэ дэлхэй дээрэ
Олон бэшэбди – буряaдууд,
Түрэл хэлэеэ мартангуй
Ажаhуухадамнай болохол hэн да…
Түби дэлхэй дүүрэн
Таража ябаhан буряaдууд
Гэртээ бусаха гээшэ гүт?
Таламнай дуудан хүлеэнэл…
Эртэ урданайнгаа байдалые
Бусаажа шадаха гүбди,
Буряадууд?
Түрэл орон нютагтаа
Туhа хургэжэ шадаха гүбди,
Буряaдууд?
Бэе бэеэ гамнажа,
Ойлголсохо гүбди, буряaдууд?
Байгалаа сахижа шадаха гүбди?
Байдалаа амгалан болгохо гүбди?
Yри хүүгэдтээ – юу орхихобибди?
Иимэ асуудалнууд толгойдотной
Ерэнэ гү, буряадууд?
Монгол угсаатан – угаа мартанхай…
Юyгээ hанажа ябаhан
Буряадууд гээшэбибди?
Yхөөд бодоhон намайе
Бү муушалагты,
Саг муу болоо гэжэ
Намда бү хэлэгты!
Энэнhээ үлүүе үзөөбди,
Харин түрэл хэлэеэ
Эжы абанарнай алдаагүй
Ямаршье хатуу сагта.
Тиимэhээ мүнөөнэй сагта
Тоонто нютагаа, түрэл хэлэеэ
Мартахадамнай
Нүгэл бэшэ гү?
Ойлгоно гүт тэрэниие,
Буряадууд?!

11.01.2009

ШИ БИДЭ ХОЁР

Ши бидэ хоёр – хоёр ондоо замбуулин,
Ши бидэ хоёр – тэнгэриин хоёр одод.
Ши намда – нажарай халуун наран!
Би шамда – арбан табанай hара!

Бидэ хоёрой дунда – унтаршагуй суранзан!
Бидэ хоёрой хүбүүн – сэбэр дуранай эржэн!

Ши бидэ хоёр – Зэдын бурьялма долгин,
Ши бидэ хоёр – аажамхан талын шубууд.
Ши намда – зүрхэнэйм дуута баяр!
Би шамда – үдэшын гуниг жаргал!

Бидэ хоёрой дунда – унтаршагуй суранзан!
Бидэ хоёрой хүбүүн – сэбэр дуранай эржэн!

10.01.2009

МОБУ-да

Нажарай нэгэ hайхан үдэр
Айлшалжа манайдаа ерээрэй,
Хоёршье жэлэй саада тээ
Yнэхөөрөө танилсан уулзуужабди.
Тэрэ болотор бишни
Эспан оронhоо бусахаб,
Монгол дасанда hургуулияa
Дүүргээд, шим ажаhуухаш.

Аажамхан Хэжэнгын хүбүүн
Зэдэ рү харгы олохо гүш?
Хяaгта гарадаг харгыгаар
Ивалгын аймаг үнгэрхэш,
(Оронгын буузa амта хүрөөрэй)
Галуута нуур үнгэрөөд
Баруун тээшээ абаарай,
Халагни халаг Хяaгта руу
Алдажа бү ябажархёорой!
Сэлэнгын аймагаар дүүрэн
Шулуута харгыгаар ябахаш,
Селендумэ нютаг үнгэрөөд
Зэдын дабаан дээрэ ерэхэш.

Манай аймаг баян даа,
Ойлгонгүй яaжаш гарахагүйш –
Харгын дунда томохоноор
“Зэдын аймаг”, гэжэ
Бэшээтэй байха.
Харгын зүүн тээ хараарай,
Буддын шажанай субарга
Борьёо тала руу харан байха,
Тэндэ дээжээ үргөөрэй.
Зэдэ рү ороhон харгыгаар
Эгээл түрүүшын нютагhаа
Баруун тээшээ эрьеэрэй –
Инзагата – минии тоонто руу
Харгы даган ерээрэй.
Хоёр нютагай дундахана
Субарга шамай угтаха,
Хажуудань шулуугаар хэгдэhэн
Табан Инзаган – мэндые
Шамда, нухэр, хэлэхэ.
Дээжээ баhа үргөөрэй,
Нютагaйм бурхадта зальбараарай.

Инзагата нютагтам оромсоороо
“Гончигтон хаана байдаг бэ?”,
Гэжэ хүнhөө hураарай,
Мэдэхэ бидэниие – хүн бүхэн.
Али ба миниингээ абынхиие
Хүн зонhоо hураха юм гүш…
Бидэшни мал дээрээ байхабди.
Аба эжытэйм уулзаарай,
МОБУ гээшэб гэжэ,
Зохидхоноор ойлгуулаарай.
Бишни хэн гээшыеш,
Ойлгуулан хөөрөөд байгуужам.
Харгы зааха үхибүүдые
Түмэр мориндоо hуулгаарай,
Дабхарай Шэлдэ манайдаа
Айлшалан буужа ерээрэй.
(Харин утасаар намдаа
Урда тээнь хонходон дуулгаарай)

“Һэй! Ямар айлшад бэ!”, – гэжэ
Байжа баярлахабди,
Танилсан гараа барилсахабди!
Шимни Туяанaяа бү мартаарай,
Нүхэрэйм дурые бү гутаагаарай!
Хүндэтэ айлшадаа угтан
Хонин төөлэй гаргахабди,
Борьёогой тарган хониной
Мяха садатараш эдюyлхэбди.
Нажарай сагта, тэрэнhээ гадна,
Тарбаганайш hайхан мяхатай
Байжа бидэшни
Магадгүйбди.
Баян даа манай таламнай!
Yбhэ ногоогоор, ургы сэсэгээр,
Yхэр малда дураараа бэлшэхэ
Ногоон сабшалан байха,
Тарган тарбагад наран доро
Гэжэгээ маажажа hууха.
Нүхэртэйм нэгэ хахадые
Хөөрэлдэжэ байжа хубаагаарай,
Солонгос газарта, шамтайл адли,
Хара ажал үзэhэн юм.
(Биишни тэрэ үе болотор
Архяa хаяха hанаатайб,
Хүндэ шангаар бү хэлээрэй)
Һэй, Булад! Тэрэ болотор
Хүбүүтэй болоод байгаарай!
Япон нэрэтэй Туянадаа
Доро дохин мүргөөрэй,
Хүбүүгээ абаад ерээрэй?!
Манай хүбүүн дуратай даа
Бишыхан жаахан үхибүүдтэ
Хүбүүгыш бөөмэйлэн абаха
Гар дээрээ баряад hууха.
(Басаганшье hаа – хамаагүй,
Адли баяртай байхабди,
Хөөрхэшөөжэ бүүмэйлхэбди)
Булад! Гитараяа асараарай?
Дуугаа хоюyлан дуулахабди…
Холын орон нютагуудые
Һанан байжа татахабди…
Тоонто нютагаа hанаhанаа…
Инаг дурандаа дурсаhанаа…
Сэнхир номин тэнгэриеэ
Һанан байжа уйлаhанаа…
Yдэшэ болотор зугаалхабди,
Зүрхөө дүүрэн баярлахабди…
Унтариингаа эгээл зөөлэниие
Хүндэтэ айлшадтаа дэбэсэхэбди,
Хүхилдэн, энеэлдэн хонохобди.

Yүрэй сайхын урда тээ
Бурин Хаан баабайда ошохобди,
Түрэл арадайнгаа эржэниие
Һайрхан таанадтаа харуулхабди.
Гоёл даа манай Бурин Хаан!
Орой дээрэнь – гал hалхин!
Ниидэжэ байhан бүргэдтэл
Зүрхэншни жаргалаар дүүрэхэл!
Зэдэ голой нютагуудые
Бурин Хаанай оройhоо харахаш,
Монголой тобшo нюyсые
Манай эндэ ойлгохош!
Бурин Хаанай хормойдо
Дэлгэрэн байхал тоонтомни,
Жаргалантын үргэн дайдые
Дабан орохобди Инзагатадамни.
Хүн зониием баярлуулдаг
Гурбан аршаанаа харуулхаб,
Арад зондоо – МОБУ гээшэ,
Гэжэ шамаяа танилсуулхаб!
Тэрэ болотор бүхы буряадууд
Таниха болохо шамайе,
Гэжэ дотороо бодоноб,
Бoлтoгoй, минии бодолнууд!

Һэй, Булад! Нютагтамни
“Талын бүргэдөө” хатарха гүш?
Али гансал “Дангинаяа” дуулан
Арад зониием баярлуулха гүш?
Зай, нухэр, хоюyлан
Хэлэхэ юумэеэ олохолди даа,
Түрэл арадыем баярлуулхабди,
Тэрэндэ hанаагаа бү зобоорой!

Булад! Биишни hанаандаа
Гэртээ үнинэй ябанхайб…
Шамаяа айлшалуулан нютагтаа
Угтамжын дуугаа дууланхайб…
Ойлгохолши даа намайгаа…
Интернэдэй хизаарта танилсаабди
Бэe бэeэ ойлголсообди…
Тиимэhээ хоёр жэлhээ
Уулзахамнай гү үнэхөөрөө?

07.01.2009

ЛУДУБ ОЧИРОВТА

Хөөрхэн жаахан хүбүүхэн
Ямар hайхан хоолойтойбши,
Бээлэйн зэргэ үхибүүхэн
Талын бүргэдтэл зүрхэтэйлши.

Дуугаа татан дэлхэй дээрэ
Бишыхан одон яларнаш,
Эльгэ зүрхыем уяруулнаш,
Бурхандаа зальбарнам – шинии түлөө.

05.01.2009

АРАД ЗОМНИ, НОЙРҺОО ҺЭРГЫШ!

Арад зомни, нойрhоо hэрыш!
Шэнэ саг ерээ ха юм,
Yри хүүгэдтээ ухаан заагыш,
Tүрэл хэлыeнь бү мартуулыш!

Дуугаа дуулан, үльгэрөө хөөрэн,
Дайдынгаа гоёые ойлгуулан,
Залуушуулдаа ямаршье сагта
Tоонтыень бү мартуулыш!

04.01.2009

ШЭНЭ ЖЭЛ

Дулаан орондо – пальмын доро
Буряад басагад шэнэ жэл угтаа,
Найдалаар дүүрэн зүрхэн баярлаа,
Жаргалаа хүлеэhэн зандаа…

Шэнэ жэл ерэбэ – саhан үгы,
Шэнэ жэл ерэбэ – бороотой,
Баяртай юм гүш, шэнэ жэл,
Уйдхартай юм гүш?

Эспан ороной тэнгэри доро
Тоонтоёо hанажа дууланаб,
Орожо ерэhэн шэнэ жэлээ
Юрөөлэй дээжээр угтанаб!

04.01.2009

ЗАЛУУШУУЛДА

Би гэhэн гансаараа,
Бидэ гэhэн олоноороо,
Бурядаймнай оньhон үгэ
Һанагдана мүнөөдэр.

Буряaд арадай залуушуул!
Түүхэеэ хэел сугтаа,
Хүн бүхэн өөрынхеорөө
Шадал шанараараа болоёл!

Түрэл хэлэеэ узэжэ,
Tоонто нютагаа магтажа,
Буряaд Оронойнгоо нэрые
Дээшэнь үргэн ажаhууял!

27.12.2008

ИНАГ ДУРАН

Инаг дуран – наhанайм зула,
Aлтанхан дэлхэйн шэдитэ мүшэн,
Xанилhан нүхэрэйм хуби заяан –
Улаан зүрхэнэйм нангин дуран.

Шиниингээ нюдые hанан, hанан
Зүүдэндээ уйланаб, амрагхамни.
Энеэбхилэн хөөрэхыеш шагнан, шагнан
Hюyлбаhаа нюунаб, айдархамни.

Инаг дуран – жаргалайм дээжэ,
Aрюyхан нютагайм аршаан шэнги,
Эжэлhэн гансым халуун дуран –
Ургыдал hалбаран досоом байна.

25.12.2008