Сурхарбаан гээшэмнэй зунай ааяма халуунда, хони хайшалганай hүүлдэ арад зоноо суглуулжа баярлуулдаг найр нааадан. Урдандаа ном годлиhоо харбадаг арhаар хэгдэhэн зорилгынь СУР гэдэг байгаа, тиимэhээ иимэ нэрэтэй гэлсэдэг.
Сурхарбаан нааданда ойро холын айлшад, тойрон байhан тала дайдын арад зон сугларжа эрын гурбан нааданда хүсэ шадалаа үзэлсэжэ, түмэн зондоо нэрээ суурхуулжа, баяр жаргалаа хубаалсажа ханхинама ёохороо дуулаhан лэ, наадаhан лэ зандаа. Мүнөө үеын шэнэлтэ гэхэдэ гансал худалдаа наймаан бэшэ гү. Урданаймнай ёhо заншал мартагдангүй, хаягдангүй байhандань баярлахаар лэ байна даа.
Бүхэ барилдаанда эгээл зоригтой, шадалтай бэрхэ хүбүүд тулалдадаг. Буряад барилдаанай гол дүримынь гэхэдэ, гараараашье газар хүрэжэ болохогүй, тиимэhээ эндэ ганса хүсэ, бэе бэшэ, харин hонор, шадал хэрэгтэй бшуу. Тиимэл хадаа барилдааша хүбүүднай гансашье Буряадтаа бэшэ, харин бүхы дэлхэй дээрэ суутай болонхой. Илажа гараhан баатар талын бүргэдтэл гарнуудаа ниидэhэндэл hарбайлгажа бурхан тэнгэридээ зорюулжа хатардаг заншалтай. Ямаршье хүнэй зүрхэ хүдэлгэмөөр хатар, илалтын хатар. Гоё даа!
Сур харбахада эгээл мэргэн баатар дангинанар ном годлиёо бэлдэн, арад зоной дура татажа, Абай Гэсэрэй үринэр гээшэбди гэhэндэл шаб гэhэн ангуушад, хэрмэшэд сагаа хүлеэлдэн байна. Харбажа эхилхэдэнь арад зон амилхаяашье болинхой, гансал хүхэ тэнгэриин үндэртэ булжамуур шубуухайн баярай дуун. Хэн бэ даа, мүнөө жэлэй Мэргэн, хэнэй гэр мүнөөдэр айлшадые хонин төөлэйгөөр угтахаб?
Мори урилдаан… Хэды багашуулай hанаа бодол, хэды эрэшүүлэй этигэл, хэды басагадуудай харасаа нэгэдэн эгээл түргэн, эгээл гоё, эгээл шадамар морин сэрэгые илгаруулан тодорхойлхоб! Агууехэ Чингис Хаанай үеhөө энээхэн найр нааданда буужа ерэhэндэл баатар хүбүүд арад зоноо уяруулна, омогорхуулна.
Тээ тэрээхэндэ үхибүүд анхаралтайханаар үльгэршэ үбгөөе шагнанхай, hанаа бодолынь аяар холын хун шубуудтай сугтаа Байгал далайгаа шэртэн ниидэнхэй. Саанахана сэбэрхэн залуухан дангина басагадууд түрүүшынгээ ёохорто бэеэ бэлдэжэ, гэзэгэ, дэгэлнүүдээ заhалсажа, ханхинатар энеэлсэжэ, залуу хүбүүдэй хараса татана.
Наранай орохын урда тээ залуухан бэреэдүүдэй нэгэн хүхюутэйхэнөөр: “Ёохор наадая-ы!”, гэжэ ооглохо, эндэ тэндэhээ “Наадая, наадая!”, гэhэн залуушуул сугларжа, гар гараа барилсажа hэргэжэ байhан наhанай, сэсэглэжэ hалбарhан инаг дуранай хатар нааданда нэгэсэжэ, үүр сайтар эсэнгүй хатарха, дуулаха.
Иимэл даа, манай Сурхарбаан наадан! Эдир залуу үхибүүдые, буурал сагаан үбгэдые, холо ойрын хүршэнэрые, Абай Гэсэр баатарнуудые, Алан Гуа дангинануудые хүхэ номин тэнгэри доро, сахилзаата торгон талын альган дээрэ суглуулhан, баяр жаргалаар арадай hанаа сэдьхэл дүүргэhэн аяар урда сагhаа ерэhэн найр наадан.
